درباره شهروند الکترونیکی و به وجود آمدن ، تعریف و تاریخچه آن باید ابتدا مفهوم انسان آگاه ،محور توسعه را بررسی کنیم.چالش اساسی در توسعه کشورهای جهان، دستیابی به چارچوبهای تئوری و عملی آموزش انسانها با این مفهوم است و این موضوع تنها با کمک آموزش میسر میشود.با توجه به ابزارهای مهمی چون آموزش الکترونیکی، آموزش از راه دور، آموزش ترکیبی، آموزش سیار یا انواع دیگری از آموزش که حضور افراد در کلاس را کمتر میکند؛ محور آموزش، آموزش مادامالعمر مستقل در نظام آموزشی ، برای یاد دادن روشهای یادگیری ، با استفاده از فناوریهای ICT است.بنابراین آنچه که انسانها باید در زندگی یاد بگیرند باید با رویکرد آموزش فراگیر، مادامالعمرو خود محور باشد که افراد خود یاد بگیرند و روشهای آموزشی را به دیگران بیاموزند.
باید به شهروندان شهرنشین به دید یک انسان آگاه به صورت مادامالعمر نگاه کرد تا بتوانند از یک سو آموزش را به دست خود گرفته و از سوی دیگر همسو با اقتضاعات حال جوامع توسعه یافته زندگی کنند.به طوری که با استفاده از بستر الکترونیک، خرید و فروش، راهاندازی کسب و کار و برآورده سازی نیازهای زندگی به طور صحیح انجام شود.دهستانی به روند اشتباه رایج در کشور اشاره کرد و گفت: در مسیر تکاملی فناوری و استفاده از آن در زندگی روزمره، همواره تجربه نشان داده است که حرکت به صورت موازی است، نه حرکت تکاملی در مسیر مشخص.به طوری که در مسیر بانکداری هم فعالیت بانکی به صورت سنتی و هم به صورت الکترونیکی انجام میشود و این روند در بقیه اصناف و مشاغل و در اغلب سازمانها و مجموعهها دیده میشود و نوعی موازی کاری است.
این مسئله باعث میشود انرژی ، زمان و هزینه بیش از یک منظور مشخص و بیبرنامه صرف شود، بنابراین زمینه سازی برای توسعه در بخش های مختلف جامعه، نتایج پراکندهای به دنبال دارد.
ورود بحث شهروند الکترونیکی به این علت است که شهروندان امروزی با استفاده از ICT به یکسری سواد و دانش مشخص مجهز شوند که از آنها برای استفاده درزندگی روزمره و حل مشکلات استفاده کنند.این سواد به صورت مهارتهای لازم در محیط کار آینده توسط سازمان بهداشت جهانی ( یونیسف ) تعریف شده است؛ براساس این تعریف ، استانداردهای جهانی در عصر آینده شامل سواد قرن دیجیتال ، مشتمل بر سواد عملکرد با تعریف توان رمزگشایی معنا و شرح عقاید در یک سلسله از وسایل ارتباطی با استفاده از تصاویر، گرافیک، ویدئو، نمودارها و نقشهها یا سواد بصری، سواد علمی با تعریف درک جنبههای تئوریک و عملی علم و ریاضیات ، سواد تکنولوژیک با تعریف صلاحیت و رقابت در کاربرد فناوریهای ارتباطات و اطلاعات، سواد اطلاعاتی با تعریف توان یافتن و ارزیابی و بکاربردن اطلاعات از طریق ICT، سواد فرهنگی باتعریف فهم ارزش گوناگونی فرهنگها و بالاخره آگاهی جهانی با تعریف فهم چگونگی ارتباط ملت ها، بنگاهها و جوامع در سر تا سر جهان ؛ این استانداردها در مرحله بعد به تفکر اختراعی اشاره دارد که آن مشتمل بر قابلیت اقتباس به معنای توان اقتباس و مدیریت در یک جهان پیچیده و وابسته به هم، فراست در میل به دانستن، خلاقیت در توان بکارگیری تصورات برای خلق اشیا و ریسکپذیری در قدرت ریسک کردن و در نظر گرفتن احتمالات است.ارتباط موثر نیز مشمول این استاندارد است که خود شامل تیم بندی در توان کار در یک تیم ، تشریک مساعی و ارتباط فردی و اجتماعی با تاثیر متقابل در توان تاثیر متقابل و کار موثر با دیگران، مسئولیت پذیری به معنای جوابگو بودن در مقابل روشی که در کاربرد و فراگیری کاربرد ICT برای مصلحت عام به کار میرود و نهایتا ارتباط موثر در رقابت و صلاحیت در انتقال، بیان، دستیابی و فهم اطلاعات است.بهره وری بالا نیز محور چهارم در این استانداردها به شمار میرود که بر توان اولویت بندی در برنامهریزی ، مدیریت برنامهها و پروژهها برای کسب نتایج دلخواه جهت کاربرد آنچه در کلاسهای درسی یاد میگیرند تا بتوانند در جهان واقعی برای خلق و ایجاد فرآوردههای مرتبط و با کیفیت به اجرا درآورند دلالت میکند.این بحث از دهه ?? میلادی و سال ???? شروع شده و سازمان بهداشت جهانی متولی آن است.
هدف از آموزش شهروند الکترونیکی، تربیت فراگیرنده، مادام العمر و فرد محور است تا مهارتهای زندگی در عصر دیجیتال را یاد بگیرد. برای این موضوع هر شهروند باید ? محور آموزش را فراگیرد.
محور اول: مهارتهای پایه، کار کردن با یک سیستم عامل به عنوان یک نیاز ضروری است.
محور دوم: کارکردن با محیط شبکه اینترنت است و باید شهروند بتواند اطلاعات مورد نیاز خود در شغل و زندگی را در این بستر پهناور به راحتی بیابد بنابراین باید جست و جوی صحیح این شبکه را بیاموزد.واز طریق پست الکترونیک ارتباط متقابل در عصر دیجیتال را فرا گیرد.
محور سوم: کسب و کار الکترونیکی و برآورده ساختن نیازها ی روزمره با استفاده از بسترالکترونیک مانند خرید و فروش، کسب و کار، آموزش و کلیه امور زندگی به صورت الکترونیکی ، که بر اثر آن در هزینه ، انرژی، زمان صرفه جویی و مزایای بیشماری همچون کاهش ترافیک و آلودگی را به دنبال دارد.مدیر پژوهش مجتمع فنی تهران تاکید کرد : شهروند الکترونیکی آماده کردن شهروندان برای استفاده از ابزار الکترونیکی برای راحتی زندگی است.ایران هم میتواند به این مهم دست یابد و یکی از نیازهای این کشور در پیوستن به WTO هم ، تحقق شهروند الکترونیکی است.
دولت الکترونیکی، تجارت الکترونیکی، آموزش الکترونیکی ، بهداشت الکترونیکی، بانکداری الکترونیکی و شهر الکترونیکی و همه سرویسهای الکترونیکی مستلزم تحقق شهروند الکترونیک است.زیرا شهروندان بخش اصلی اجتماع هستند و باید بتوانند در بستر الکترونیک کار کنند و آمادگی لازم برای آنها ایجاد شود.دهستانی معتقد است: با آموزش الکترونیکی شهروندان در بین آنها نیاز الکترونیکی ایجاد میشود و به دنبال آن شهروندان از دولت ، تقاضای ایجاد شهر الکترونیکی و سرویسهای الکترونیکی میکنند.یک شهروند الکترونیکی شاخصهای مهم برای زندگی در عصر جدید یعنی عصر ارتباطات را یاد میگیرد و هر کسی که حداقل آشنایی را با کامپیوتر داشته باشد، میتواند در این مسیر واقع شده و با گذراندن مهارتهای سه گانه یاد شده شهروند الکترونیکی شود.
منبع: روزنامه هموطن سلام